ASS & Onderwijs

Als u op zoek bent naar de sociale kaart van het onderwijs. Kijk dan op Wegwijzer-autisme.nl


Het is belangrijk dat mensen met autisme, net als ieder ander, gebruik kunnen maken van het basis- en voortgezet onderwijs, maar ook van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs.
In de praktijk blijkt dat deelname aan het onderwijs door mensen met autisme niet altijd vanzelfsprekend is. De aard en de ernst van de belemmeringen kunnen zeer uiteenlopend zijn. Op 1 augustus 2014 is de wet op Passend Onderwijs van kracht geworden en daarmee veranderen nogal wat zaken in het onderwijs, voor leerlingen die extra zorg nodig hebben. Daar waar eerder gewerkt werd met indicaties voor een bepaalde vorm van onderwijs, afgegeven door de regionale expertise centra, worden nu de nieuwe samenwerkingsverbanden (SwV) verantwoordelijk voor alle leerlingen, ook voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Wat van toepassing is voor veel leerlingen met autisme. Voor meer informatie: www.passendonderwijs.nl

Elke leerling heeft recht op een passende plek binnen het onderwijs. Ouders melden hun kind aan op de school van hun keuze. De school bekijkt of aan het kind, gezien zijn/haar mogelijkheden en eventuele beperkingen, goed onderwijs kan worden geven. Als de school dat niet zelf kan, zorgen zij ervoor dat het kind wel op een passende plek komt.

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs

Regionaal vormen scholen voor primair- en voortgezet onderwijs (regulier en speciaal) een samenwerkingsverband (SwV). De SwV’s werken samen met scholen, ouders, gemeenten en ketenpartners om een goede passende plek te bieden aan elke leerling.

Het ondersteuningsplan

Het samenwerkingsverband beschrijft in het ondersteuningsplan de afspraken over het onderwijsaanbod, de ondersteuningsmogelijkheden en de samenwerking met partners.

Ondersteuningsprofielen scholen

Op basis van het ondersteuningsplan beschrijft elke school in een ondersteuningsprofiel:

  • waar is de school goed in
  • wat zij aanvullend op de basisondersteuning kunnen bieden;
  • wat de grenzen aan de ondersteuning van de school zijn.

U kunt het ondersteuningsprofiel op school opvragen en hierover in gesprek gaan.

School heeft zorgplicht

Bij aanmelding moeten ouders aangeven of ze verwachten dat hun kind ondersteuning nodig heeft om onderwijs te kunnen volgen. De eerste school waar wordt aangemeld heeft zorgplicht: de taak om een passende onderwijsplek te bieden of door te geleiden naar een andere, passende plek.

Toelatingsbeleid

Alle scholen hebben gezamenlijk toelatingsbeleid geformuleerd.

Wat is nieuw binnen Passend Onderwijs?

Met de komst van Passend Onderwijs kunnen er nog steeds leerlingen naar het speciaal onderwijs worden verwezen (landelijk ca. 70.000 plaatsen). Maar wat is er nu echt anders binnen Passend Onderwijs?

  1. We kennen alleen nog arrangementen in het regulier voortgezet onderwijs. Als een leerling toelaatbaar is tot het speciaal onderwijs gaat de leerling ook naar het speciaal onderwijs (dus geen andere route mogelijk).

  2. Niet de ouders, maar de school vraagt de toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor het speciaal onderwijs aan.

  3. Het samenwerkingsverband stelt een Commissie van Advies (CvA) in die de toelaatbaarheid tot het speciaal onderwijs regelt. Hier zijn geen landelijke criteria meer voor, elke regio mag dit zelf regelen.

    In onze regio hebben we gekozen voor één gezamenlijke Commissie van Advies voor de drie samenwerkingsverbanden in de provincie Groningen.
    Deze commissie geeft TLV’s af voor speciaal basisonderwijs (SBO), speciaal onderwijs (SO) en voortgezet speciaal onderwijs (VSO). NB: in andere regio’s kunnen de criteria rond de toelaatbaarheid tot het speciaal onderwijs dus anders zijn.

  4. Men gaat niet meer uit van ‘wat heeft de leerling?’ maar ‘wat heeft de leerling nodig?’. M.a.w. wat is de ondersteuningsbehoefte van deze leerling? Uitgangspunt is niet meer in beperkingen en stoornissen, maar in behoeften van kinderen.

  5. Als de Commissie van Advies een toelaatbaarheidsverklaring afgeeft, betaalt het samenwerkingsverband de zware ondersteuningsbekostiging (in drie categorieën van ca. 10.000, 14.000 en 20.000 euro).

Wat is de rol van ouders bij een TLV?

De rol van de ouders in dit proces is belangrijk. Daarom wordt in het aanvraagformulier nadrukkelijk gevraagd naar de zienswijze van de ouders/voogd én - indien mogelijk - de zienswijze van de leerling. Er wordt ook een datum gevraagd wanneer dit gezamenlijk door school en ouders is besproken. Ook moeten ouders altijd toestemming geven voor het aanvragen van extra informatie die nodig is voor een TLV, bijvoorbeeld bij een psycholoog of orthopedagoog. Wanneer deze aanvullende informatie niet beschikbaar is of komt, moet de school werken met informatie die er wel is. Ook als de ouders aangeven dat ze geen informatie willen leveren, moet de school het onderzoek uitvoeren met de informatie die wel beschikbaar is. Dit kan wel gevolgen hebben voor de mate waarin het voor de CvA mogelijk is om de aanvraag TLV te kunnen beoordelen. Tot slot moet in de aanvraag duidelijk worden welke ondersteuning - naast de behoefte van de leerling, de docent, het team - de ouders nodig hebben.

Wat als ouders en/of school het niet eens zijn met de CvA?

In de wet is bepaald dat het samenwerkingsverband een bezwaaradviescommissie moet instellen die adviseert over bezwaarschriften die betrekking hebben op de beslissing over de toelaatbaarheid. Het samenwerkingsverband (de Commissie van Advies) spreekt een oordeel uit over de toelaatbaarheid op verzoek van het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven. Dat verzoek kan niet door ouders worden gedaan. Zij zijn echter wel belanghebbende. Daarom staat de bezwaarprocedure niet alleen voor het betreffende bevoegde gezag open, maar ook voor de ouders. Het samenwerkingsverband heeft nog een tussenstap ingebouwd: in geval van een negatief advies van de CvA zal de commissie een voorgenomen negatief advies aan het ondersteuningsteam van leverende en beoogde school kenbaar maken. Op basis hiervan kan het ondersteuningsteam, samen met ouders, in gesprek met de CvA om de achtergronden van het voorgenomen negatief advies te bespreken. Dit leidt mogelijk tot nieuwe informatie.
Mocht de bezwaarprocedure tot een onbevredigende uitkomst leiden, dan kunnen ouders en/of schoolbestuur naar de bestuursrechter. Zij kunnen ook de bezwaarprocedure overslaan en meteen naar de bestuursrechter gaan, maar dat is alleen zinvol als meer principiële zaken aan de orde zijn.

Wat als de leerling in het VSO zit?

Als de leerling éénmaal in het VSO geplaatst is na een toelaatbaarheidsverklaring dan moet de ontvangende VSO-school binnen zes weken een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) opstellen. Op het handelingsdeel van dit OPP krijgen ouders instemmingsrecht (dit moet nog wel in wet worden gevat, maar we hebben afgesproken alvast te handelen in de geest van deze wet).


Een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) is geldig voor minimaal één jaar. Als er in een schooljaar een TLV wordt afgegeven, geldt de TLV voor dat schooljaar en het gehele jaar erna. Voor specifieke groepen leerlingen, zoals bijvoorbeeld ernstig meervoudig beperkte leerlingen (EMB-leerlingen) kan een TLV ook voor de gehele schoolloopbaan afgegeven worden.

Voor algemene informatie over Passend Onderwijs kunt u terecht op de website van OCW: passendonderwijs.nl

Op deze site vindt u o.a. ook veel gestelde vragen door ouders en scholen op: passendonderwijs.nl/veelgestelde-vragen/

Voor ouders zijn de volgende websites ook interessant als u meer wilt weten over Passend Onderwijs:
Steunpunt Passend Onderwijs: steunpuntpassendonderwijs.nl/

Steunpunt Medezeggenschap Passend Onderwijs: medezeggenschap-passendonderwijs.nl/

Passend Onderwijs en Ouders: passendonderwijsenouders.nl

Een ouderplatform die bijdraagt aan realisatie van onderwijs dat rekening houdt met leerkenmerken van kinderen en jongeren, zodat zij beter kunnen presteren op hun eigen niveau met inzet van al hun talenten kunt u vinden op www.volgbaaronderwijs.nl

Heeft u als ouder vragen over onderwijs dan kunt u mailen naar: vraag@oudersonderwijs.nl of u belt met Ouders & Onderwijs via telnr. 0800-5010, zie ook: www.oudersenonderwijs.nl

Scholen voor speciaal onderwijs

Cluster 1 (REC 1) betreft scholen voor speciaal onderwijs die gespecialiseerd zijn in onderwijs aan kinderen die blind of slechtziend zijn. Zie Visio

Cluster 2 (REC 2) betreft scholen voor speciaal onderwijs die gespecialiseerd zijn in onderwijs aan kinderen die doof of slechthorend zijn en kinderen met ernstige spraak- en/of taalmoeilijkheden en kinderen met communicatieve problemen zoals bepaalde vormen van autisme.
Behalve onderwijs wordt vanuit Kentalis ook wonen gerealiseerd. Het wonen is gesitueerd op het terrein van De Brink in Vries. Zie Kentalis

Zie ook Simea
Simea houdt zich bezig met belangenbehartiging van leerlingen in het speciaal onderwijs voor cluster 2.

Cluster 3 (REC 3) houdt zich bezig met speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen en langdurig zieke kinderen. Is vanaf invoering Passend Onderwijs onderdeel van Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. Hiertoe behoren scholen voor leerlingen met epilepsie, scholen voor langdurig zieke kinderen, Mytyl- en Tytylscholen (lichamelijk en meervoudig gehandicapte kinderen met een verstandelijke beperking), scholen voor Zeer Moeilijk Lerende kinderen.


In Noord Nederland is dat REC 3 Noord Oost Nederland.
Per 1 augustus 2014 is REC Noordoost Nederland cluster 3 als gevolg van de invoering van Passend Onderwijs ontbonden. De scholen voor speciaal onderwijs blijven gezamenlijk optrekken onder de nieuwe naam Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs (NECSO): Nesco.

Cluster 4 (RENN4) betreft speciaal onderwijs voor kinderen met psychiatrische stoornissen en/of gedragsproblemen en scholen die verbonden zijn aan pedologische (kinderkundige) instituten. Is vanaf de invoering van Passend Onderwijs onderdeel van de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. In de provincie Drenthe heet cluster 4 RENN4. Zie RENN4.


In Drenthe zijn twee RENN4-scholen: Voortgezet Speciaal Onderwijs Drenthe (De Atlas met leerlingen van 12 t/m 18 jaar) en Speciaal Onderwijs & Interne School Afdeling Drenthe (De Aventurijn met leerlingen van 6 t/m 18 jaar).

Autisme & Onderwijs

Leerlingen met ASS komen in alle vormen en op alle niveaus van regulier en speciaal onderwijs voor. Ze komen ook in alle vier clusters voor. Dit roept vaak de vraag op ‘bij welk cluster hoor deze leerling met ASS’.

  • Er zijn leerlingen met ASS die naast hun stoornis nog visueel, auditief, lichamelijk of verstandelijk beperkt zijn. Ook zijn er leerlingen met autisme waarbij sprake is van meer stoornissen (ADHD, NLD, MCDD, dyslexie, enz.).
  • De beperking die op de voorgrond staat, is bepalend voor de toewijzing naar een bepaald cluster. Indien de zintuiglijke beperking op de voorgrond staat, leidt dit tot een indicatie voor het cluster dat is afgestemd op de betreffende zintuiglijke beperking.
  • De toelatingscriteria voor cluster 2 en 4 laten uitdrukkelijk de mogelijkheid open om leerlingen met een autisme spectrum stoornis op te nemen. Bij cluster 2 betreft het de toelaatbaarheid van leerlingen met een ernstige communicatieve beperking die samenhangt met een stoornis in het autisme spectrum, die als zodanig door een professional moet worden vastgesteld die daartoe bevoegd is.
  • Indien de stoornis in intellectuele functies op de voorgrond staat, hetgeen blijkt uit een IQ lager dan 70, dan leidt dit tot een indicatie voor cluster 3. Als er uitsluitend een beperking is in de intellectuele functie is een leerling pas toelaatbaar tot cluster 3 bij een IQ lager dan 60.
  • Leerlingen met autisme waarbij sprake is van ernstige gedragsproblematiek en een lichte stoornis in intellectuele functies (LVG), blijkend uit een IQ hoger dan 70, worden geïndiceerd voor cluster 4. Tot cluster 4 zijn leerlingen toelaatbaar die voldoen aan alle hieronder genoemde criteria:
    • er is sprake van een psychische stoornis/ontwikkelingspsychopathologie op basis van DSM V of ICD-10;
    • er zijn ernstige sociaal/emotionele- en/of gedragsstoornissen die aantoonbaar in school, thuis en in de vrije tijd optreden;
    • er is een ernstige structurele beperking in de deelname aan het onderwijs waardoor de leerling niet voldoet aan de algemene leervoorwaarden met betrekking tot het vereist gedrag voor regulier onderwijs;
    • er is aangetoond dat de beschikbare zorgstructuur vanuit het regulier onderwijs en de zorgsector niet toereikend is;

Leerlingenvervoer

Voor het vervoer van kinderen naar het speciaal onderwijs of voortgezet speciaal onderwijs heeft iedere gemeente een aparte regeling, het zogenaamde leerlingenvervoer. U kunt hiervoor dus terecht bij uw gemeente.

ROC

Een ROC is een samenwerking van het Middelbaar Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie.
In de provincie Drenthe zijn dat:

  • Drenthe College in Assen, Emmen en Meppel;
  • Noorderpoort Assen;
  • Alfa College in Hoogeveen;
  • AOC Terra in Assen, Eelde, Meppel en Emmen;

Praktijkonderwijs

Praktijkonderwijs is een vorm van voortgezet onderwijs voor kinderen voor wie het behalen van een diploma in het VO te hoog gegrepen is. Het gaat om kinderen die moeilijk leren, soms in combinatie met ASS. In de provincie Drenthe zijn er verschillende praktijkscholen: o.a. Pro Assen en Pro Emmen.

Hoger- en wetenschappelijk onderwijs

Jongeren met ASS stromen steeds vaker door naar het hoger- en wetenschappelijk onderwijs en ervaren daar vaak onbegrip en studieproblemen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren met ASS een groot risico lopen op studie-uitval. ASS heeft vanwege problemen met informatieverwerking invloed op zelfstandigheid, concentratievermogen, ordenen en organiseren, de belangstellingswereld en de communicatie. Juiste deze aspecten zijn van groot belang bij studeren en dus bij succesvol afronden van de studie.

In Emmen is een particuliere school gestart: Leerparadijs. Het is een school voor ASS leerlingen die op HAVO of VWO niveau functioneren maar op sociaal emotioneel niveau lager.

Links naar sites:
• www.handicap-studie.nl Informatie en vraagbaak over studeren met een handicap.
• www.begeleidleren.nl Tips met informatie over studeren met psychiatrische aandoeningen, onder andere autisme. Geeft ook informatie over wet- en regelgeving.
• www.pasnederland.nl Belangenorganisatie van en voor mensen met autisme en hoge intelligentie. Biedt de mogelijkheid aan studenten met autisme voor het onderling uitwisselen van ervaringen.

• OntwikkelWijs is gericht op thuiszittende jongeren 16+
met ASS of een aanverwante stoornis of belemmering en gericht op
jongeren die de school dreigen te verlaten. De organisatie werkt in het traject
nauw samen met de jongere en zijn ouder(s) aan het weer op gang
brengen van het motivationeel proces. Zie www.ontwikkelwijs.eu

Lectoraat Rehabilitatie Hanzehogeschool

Het Lectoraat Rehabilitatie wil een bijdrage leveren aan het functioneren van mensen met beperkingen bij het vervullen van maatschappelijke/sociale rollen van eigen keuze. Uitgangspunt daarbij is dat mensen met beperkingen dezelfde wensen en doelen hebben als iedereen.

Rehabilitatie is mensen met beperkingen ondersteunen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van hun eigen doelen zodat zij tevreden en succesvol zijn met betrekking tot hun activiteiten en hun deelname aan de samenleving. De ondersteuning kan bestaan uit individuele begeleiding of normalisatie/aanpassing van het milieu. Er wordt gestreefd naar zo weinig professionele ondersteuning als mogelijk.

Regionale Meld- en Coördinatiepunten (RMC’s)

De kerntaken van de RMC regio zijn:


• een sluitende melding en registratie, doorverwijzing en herplaatsing van VSV-ers (vroegtijdig school verlaters)
• het bevorderen van een goede samenwerking tussen alle partijen in de regio die te maken hebben met jongeren tot 23 jaar
• het realiseren van een sluitende aanpak met een zo goed mogelijk traject-op-maat voor de jongeren die extra zorg nodig hebben.


Om deze kerntaken uit te voeren is per regio een contactgemeente aangewezen. Deze contactgemeente is de coördinator in een regionaal samenwerkingsverband van overheid, onderwijs, jeugdzorg, justitie en arbeid.


Voor elke gemeente werkt een leerplichtambtenaar, die de leerplichtwet uitvoert. Leerlingen die verzuimen of dreigen uit te vallen, worden gemeld bij de leerplichtambtenaar. Deze ambtenaar zorgt voor advies en voorlichting aan ouders, leerlingen, scholen en andere relevante instanties op het gebied van verzuim en schooluitval.

Onderwijsconsulenten

Onderwijsconsulenten zijn ingesteld door het ministerie van OCW (onderwijs, cultuur en wetenschappen). Een onderwijsconsulent kan ouders adviseren/ondersteunen bij onderwijskwesties rondom ziekte/handicap of stoornis. Het gaat dan om problematiek rond plaatsing, schorsing, verwijdering, ondersteuning of onenigheid over het handelingsplan. Ook proberen onderwijsconsulenten oplossingen te vinden voor kinderen die langdurig thuiszitten zonder uitzicht op een onderwijsplaats.


Onderwijszorgconsulenten zijn beschikbaar voor ouders en scholen die problemen ervaren bij het ontwikkelen van een onderwijszorgarrangement voor een individuele leerling wanneer zij er samen niet uitkomen. Het gaat om leerlingen voor wie zorg op school voorwaardelijk is voor het kunnen volgen van onderwijs.


Onderwijszorgconsulenten kunnen ouders en scholen helpen om individueel en op maat tot goede afspraken te komen over de inzet van de zorg op school. Ouders en scholen kunnen een beroep doen op een onderwijszorgconsulent indien zij samen niet tot afspraken kunnen komen over een onderwijszorgarrangement. De onderwijszorgconsulenten zijn beschikbaar voor knelpunten bij onderwijszorgarrangementen waarbij sprake is van een zorgindicatie uit de Wet Langdurige Zorg, de Zorgverzekeringswet of de Jeugdwet.
Zie ook onderwijsconsulenten.nl

Overig

Website kennis op de kaart is een website waarbij vraag en aanbod van kennis en kunde t.a.v. begeleiding van kinderen en jongeren met (leer)handicaps bijeen wordt gebracht.


Thuiszitters
Onder thuiszitters is de groep kinderen met autisme sterk vertegenwoordigd. Er is sinds het najaar van 2014 een website voor professionals die zich inzetten om kinderen te helpen weer naar school te gaan. De website heet Reikt thuiszitters de hand

Samenwerking Noorderpoort en Lentis

In oktober 2013 is het Kairo-project van start gegaan. Het Autisme Team Noord-Nederland in Groningen is, in samenwerking met het Noorderpoort, KAIRO gestart. Het doel van KAIRO is jongeren met een Autismespectrumstoornis helpen bij het behalen van een diploma en het voorkomen van problemen op school. KAIRO staat voor kennisontwikkeling autisme integratie regulier onderwijs.

Meer weten over Onderwijs en Autisme?

Vanuitautismebekeken.nl/onderwijs; Overzicht van handreikingen en rapporten Vanuit autisme bekeken. Met onder andere een checklist voor scholen om te kijken in hoeverre het onderwijs past voor leerlingen met autisme.

Poraad.nl; De PO raad is een sector organisatie voor het primair onderwijs en behartigt de gemeenschappelijke belangen van schoolbesturen in het basisonderwijs, speciaal onderwijs en (voorgezet) speciaal onderwijs.